Zeytin Efsaneleri; Zeytin Ağacı yer edindiği tüm kutsal kitaplarda kutsallığın, bolluğun, adaletin, sağlığın, gururun, zaferin, refahın, bilgeliğin, aklın, arınmanın, yeniden doğuşun, insanlık için önemli erdem ve değerlerin sembolü olmuştur hep…
Zeytin efsaneleri anlatmakla bitmez.
Başka bir efsaneye göre ise savaşçılar tarafından korunan bu ağaç, M.Ö.480′deki Pers işgalinde Akropolis’le birlikte yakılır. İşgalden sonra Akropolis yıkıntıları arasında kalan zeytin ağacı filizlenir, yeniden canlanır ve sürgünleri tüm Yunanistan’a ekilir. Bu nedenle olmalı bütün zeytin ağaçlarının, Athena’nın yarattığı bu ilk zeytin ağacından çoğaldığı söylenir.
Antik Yunanlılara göre, kutsal bir aileden gelmiş olmanın en önemli işareti bir zeytin ağacının altında doğmuş olmaktır.
Bunun dışında M.Ö. 8’inci yüzyılda yaşadığı sanılan Homeros’un kaleme aldığı destanlar, zeytin ağacı ve zeytinyağına ilişkin zengin tasvirler ve benzetmelerle süslüdür.
M.Ö. 484 yılında Herodotos tarafından yazılan kaynak, Anadolu’da incir kültürünün insanlık kültürü kadar eski olduğunu, kültür meyveleri içinde, en eski gelişme tarihine sahip meyvenin incir meyvesi olduğunu bildirmektedir.
İncir, eski Yunan ve Mısır Uygarlıklarında verimlilik sembolü olarak kabul edilmektedir.
Eski Yunanlılarda incir yapraklarının “onur verici bir hediye” olarak kabul edilmesi, olimpiyatlarda kazanan atletlere yemeleri için incir meyvesi verilmesi ve başlarına incir yaprağından örülmüş taç giydirilmesi, incir ağacının aşırı doğurganlık anlamına gelmesi, incir kültürünün daha temiz bir ahlakın yol göstericisi olarak belirlenmesi, bunun bir örneğidir.
Herodotos’a göre; kuru incir Lydia da yaşamın on temel nimetlerinden sayılmaktadır. O kadar ki, “Perslerin yiyecek incirleri olmadığı” söylenerek kralın Perslerle savaştan vazgeçmesinde araç olarak kullanılmıştır.
Mitolojideki bir başka efsaneye göre, Atinalıların topraklarının verdiği bu ürünle gurur duydukları, Kralın ”incirlerin yetiştiği ülkeyi henüz fethetmediğini ve inciri yerli halktan vergi olarak almak yerine, hala dışarıdan satın aldığını hatırlaması için, her öğle yemeğinde öğüne Attika incirlerinden koydurtması” ile açıkladığı belirtilmektedir.
İncir ağacı hakkında sadece Yunan mitolojisi değil, Roma mitolojisi de örnekler sunmaktadır. Romanın efsanevi kurucuları REMUS ve ROMULUS’un, ”meyveleri yerlere kadar sarkan incir ağacı altında dişi kurt tarafından emzirildiği” söylenmektedir.
İncir ağacı, büyük kültür ve dinlerin tümünde bir sembol olarak kullanılmıştır. İncirden sıkça söz eden eski Ahit, incirden esinlenmiş imge ve benzetmelerle doludur. İncir ağacının gölgesinde oturmak, ya da bunların meyvelerinden tatmak, dingin, huzur dolu bir varoluşu tatmakla eş anlamlı gibidir.
Siddharta Guatama’nın Budizm‘in temelini oluşturan ilhamı, incir ağacının altında otururken aldığı bilinmektedir.
Musevilerin “Fısıh Bayramı” kutlamalarında geleneksel yiyecek olan incir, İncil’de de cennetin bahçelerinde bir ağaç olarak zikredilmekte ve kutsal meyve olması nedeniyle Noel kutlamalarının vazgeçilmez besini olarak tanımlanmaktadır.
Kuran‘da Hz. Muhammed‘in (s.a.v) “eğer seçme hakkı olsa cennete götüreceği ağacın incir ağacı olacağı” belirtilmekte.
Şerafettin GÜÇ
Kaynaklar;
- İzorya Zeytincilik Mut.
- Antik Romanın Kuruluşu Arkeofili Dergisi Özel sayı 21 Nisan 2016.
- Serenti Dergisi Tarih ve Siyaset 05 Temmuz 2016.
- Sarı İbrahim “OİL Kutsal Yiyecek Zeytin” Nokta E-Book Yayınları.
- Fotoğraflar internet ortamından alınmıştır.